BATI CEPHESİ

Birinci İnönü Savaşı Ve Sonuçları (6 -10 Ocak 1921)


Birinci İnönü Savaşı Ve Sonuçları (6 -10 Ocak 1921)

Yunan Saldırısının Amaçları

1 TBMM'ye, Sevr Antlaşması'nı kabul ettirmek ve yeni topraklar kazanmak,

2 Çerkez Ethem isyanı'ndan faydalanmak, düzenli orduyu daha doğmadan yok etmek,

3 İstanbul-Bağdat demir yolunun geçtiği Eskişehir’i ele geçirerek ulaşımı kontrol altına almak

4 Ankara'ya ulaşarak Milli Mücadele'yi sona erdirmek



Yunanlılar, Türk ordusu Çerkez Ethem isyanıyla uğraşırken üç koldan saldırıya geçtiler İnönü yakınlarında yapılan savaşı Türk ordusu kazandı Yunanlılar geri çekildi Bundan sonra Çerkez Ethem isyanı da kolayca bastırıldı



Çerkez Ethem isyanı TBMM'ye karşı yapılan en etkili isyanlardan biridir



Savaşın Sonuçları :

1 TBMM'nin kurduğu düzenli ordunun ilk askeri başarısı oldu

2 Türk milletinin kendine olan güveni ve kurtuluş ümidi arttı Halkın TBMM'ye ve düzenli orduya güveni arttı Askere alım işleri hızlandı

3 Çerkez Ethem olayı tamamen sona erdi

4 Bu zafer TBMM'nin içte ve dışta itibarını arttırdı

5 TBMM bu zaferden sonra Londra Konferansı'na davet edildi

6 I İnönü Savaşı'ndan sonra Afganistan'la dostluk, Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı

7 İsmet Bey albaylıktan generalliğe yükseltildi



Birinci İnönü Savaşı'ndan sonra 1921 Anayasa'sı ilan edilmiş ve İstiklal Marşı kabul edilmiştir


                            LONDRA KONFERANSI: (21 Şubat 1921
Türk ordularının Birinci İnönü Savaşını kazanmaları batılı ülkelerde etkisini gösterdi. İtilaf devletleri, Sevr Antlaşmasının değiştirilmesini görüşmek üzere Londra da bir konferansın toplanmasına karar verdiler. Bu konferansa Yunanlılarda katılacaktı. Osmanlı hükümeti, Ankara Hükümetine 27 Ocak 1921'de bir telgraf göndererek, İtilaf devletlerinin Osmanlı hükümetinden Londra konferansına delege istediklerini, bu delegeler arasında Ankara temsilcisinin de bulunmasının şart koşulduğu bildiriliyordu. Mustafa Kemal Paşa, buna cevap olarak, Damat Ferit Paşa'nın çekilmesi üzerine o sırada yerine geçmiş olan Tevfik Paşa'ya, Türkiye'nin kaderi hakkında söz sahibi tek meşru kuvvetin T.B.M.M olduğunu, bu sebeple Londra'da toplanacak konferansa, T.B.M.M mensuplarının gitmesi gerektiğini bildirdi. Böylece, iki ayrı heyetin Konferansa katılması zorunluluğu ortaya çıktı. İstanbul Hükümeti heyetine Sadrazam Tevfik Paşa başkanlık ediyor, Ankara adına ise Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey katılıyordu.

21 Şubat 1921'de Konferans açıldı. Konferansta ilk olarak kendisine söz verilen Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey'in okuduğu beyanname de şu şartlar yer alıyordu:



1.Türk'lerle meskûn(iskân edilmiş) yerlerin istiklallerine kavuşturulması,

2.Türkiye'nin tam bir hâkimiyete sahip olması,

3.Azınlıkların haklarının korunması,

4.Boğazlar hakkında milletlerarası bir anlaşma yapılması.



Oysa İtilaf devletleri yalnızca Sevr Antlaşmasında bazı değişiklikler yapmak istiyorlardı, yeni kararlar almayı düşünmüyorlardı. Bu sebeple Bekir Sami Bey'in teklifleri müsbet karşılanmadı.



İtilaf devletleri, Sevr Antlaşmasında şu değişiklikleri teklif ediyorlardı:



1.İzmir Türk'lere geri verilecek, fakat şehirde bir Yunan kuvveti bulunacak, düzen müttefik subayların idaresinde yerli bir jandarma kuvvetiyle sağlanacak. İzmir valisi Hıristiyan olacak ve Milletler Cemiyeti tarafından tayin edilecek.

2.Savaşa son verilecek ve Türkiye Hükümetine tekrar imtiyazlar tanınacak.

3.İstanbul Türk'lere bırakılacak.

4.Boğazlar Komisyonunun Başkanlığı Türkiye'de kalacak, Türkiye bir oy yerine iki oy kullanacak.

5.Ermenilere doğu illerinde yurt verilecek.

6.Trakya'daki nüfus yeniden incelenecek.

7.Bir Maliye Komisyonu kurulacak. Bu Maliye Komisyonunun yaptığı bütçeyi Meclis değiştirebilecek.

8.Türk'ler Sevr Antlaşmasının değişikliğini kabul ederlerse, Birleşmiş Milletler Toplumuna(cemiyeti Akvam) alınacak.



Bekir Sami Bey bu konferanstan bir sonuç alınamayacağını anlayınca geri döndü. Böylece Londra Konferansında bir sonuca varılmadı. Bekir Sami Bey bu arada 11 Mart 1921 de Fransa, İtalya ve İngiltere ile birer anlaşma imzalandı. Fakat bu anlaşmalar Mustafa Kemal Paşa tarafından uygun görülmediğinden reddedildi ve Meclis'e getirilmedi.



İKİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI: (23–31 Mart 1921)



Londra Konferansından bir sonuç alınamayınca, Türk temsilcileri daha yolda iken, Lloyd George Yunanlılara yeniden taarruz emri verdi. Yunanlılar ise, 1.İnönü Savaşındaki yenilgilerini kapatmak, ayrıca Sevr Antlaşmasının verdiği imkânlardan vazgeçmemek için zaten hazırlıklı idiler. Yunan ordusu, Türk ordusunun üç katı bir kuvvetle, 23 Mart 1921 tarihinde üç tümenle Eskişehir'e doğru ileri harekâta geçtiler. 24 Mart'ta Dumlupınar, 25 Mart'ta Bilecik'i ele geçirdiler.



Düşman, 26 Mart 1921'de bütün gücüyle hücum etti. Adapazarı, Arifiye’yi ele geçirdiler. Ertesi günü kuvvetlerimiz karşı taarruza geçti, süngü hücumu ile düşmanı geri attı. Yunanlılar Metris tepeden ileri gidemediler. 29 Martta şiddetli bir topçu ateşinden sonra Yunanlılar tekrar taarruza geçtiler, fakat kuvvetlerimiz tarafından derhal geri püskürtüldüler. Düşman daha büyük bir kuvvetle hücum edince, kuvvetlerimiz İnönü'nün doğusuna çekildiler. 30 Martta Sakarya'nın doğusundaki düşmana hücum edildi. Yunanlılar geri çekilmeğe başladılar.



31 Mart günü Türk ordusunun, düşmanın sağ kanadına yaptığı taarruz savaşın sonucunu belli etti. Düşman binlerce ölü vermişti. Kuzeydeki Yunan kuvvetlerinin yenilgisinden sonra, güney bölgelerinde düşmanın takibi devam etti. 6 Nisan'da Afyon'a çekilen Yunanlılar, 7 Nisan'da Afyon'u boşaltmak zorunda kaldılar.7–8 Nisan 1921 gecesi Türk birlikleri Afyon'u geri aldı.



İkinci İnönü Savaşının zaferle sona ermesi, milletin umutlarını arttırdı. Her iki zaferin kazanılmasında en büyük payı olan Albay İsmet Bey'in rütbesi 31 Mart 1921'de, Tuğgeneralliğe yükseltildi.